آغازین
جنگ اوکراین که شروع شد. خیلی ها گفتن الان وقتشه که چین هم بره تایوان رو بگیره. تایوانی که حسابی بین آمریکا و چین سرش دعواست! اما آمریکا چه ربطی به تایوان داره؟ مگه تایوان جزوی از چین نیست؟ پس یعنی چی چین میخواد بره تایوان رو بگیره. توی این ویدیو قراره درباره تایوان صحبت کنم.
تاریخچه تایوان
تایوان که بهش چین تایپه یا چین ملی یا فُرمُز هم میگن. یسری جزیره هستن به اسمای تایوان پنگهو و کینمن و و یسری جزیره کوچیک دیگه که همگی در سواحل شرقی و جنوب شرقی چین هستند. پایتخت تایوان، شهر تایپه است. جمعیتش هم حدودا ۲۳٬۸00٬۰۰۰ نفره. تقریباً 98٪ از جمعیت تایوان از نژاد هان چین هستن، 2 درصد بقیه جمعیت هم میگن تایوانی‌های آسترونزیایی هستن که میگن اینا ساکنا اصلی جزیره بودن. زبان رسمیشون ماندارینه، اما تایوانی و هاکا هم صحبت میکنن. 90درصد مردم تایوان دینشون مثل مردم چین ترکیبی از تائوئیسمه و بودایی و کنفوسیوسیه. یسری خداهای مختلفی دارن. مثل خدای جنگ. البته منظورم اون خدای یونانی به نام کریتوس که همتون بازیشو کردید و فیلمشو دید نیست. گوان گونگ خدای جنگشونه. خلاصه از اینجور دینا دارن.
اگر بخوام مستقیم بریم سر دعوای چین و آمریکا سر این جزیره، ممکنه یخرده قاطی کنید. واسه همین یه دو دقیقه تاریخ این جزیره رو بشنوید.
تایوانو سال 1590 پرتغالی ها اشغال می کنن. البته تا سال 1661 بین پرتغالی‌ها و اسپانیایی ها و هلندی ها دست به دست میشه اینقدر اینها استعمارگرای محجوب به حیایی بودن. سال 1661 ژنرال کوژینگکه یه تایوانی اصیل بوده میشه پادشاه. سال 1683 امپراتوری چین که اون موقع از خاندان چینگ بودن میبینن عجب راحت الحلقومی، یه نفر از خاندانشون رو میفرستن تایوانو اشغال میکنه از اینجا دیگه تایوان رسما میشه قسمتی از چین. جنگای چین و ژاپن که شروع میشه، سال ۱۸۹۵ چینی‌ها شکست می‌خوردن و تایوان هم میوفته دست ژاپنی‌ها. تقریبا 50 سال بعدش بعد از جنگ جهانی دوم از اونجایی که ژاپن از متفقین شکست می خوره دوباره تایوان از ژاپن گرفته میشه داده میشه به چین. وخود ژاپن هم تا 1952 اشغال متفقین می مونه.
این زمان تو چین ناسیونالیستا حاکم بودن. سال 1949 درگیری داخلی میشه بین اینا و کمونیستا و ناسیونالیستا پیروز میشن و دولت چین جمع میکنن میرن جزیره تایوان. شهر تایپه رو میکنن پایتخت موقت دولت در تبعیدشون. همون موقع میگن اصلا ما حاکمان اصلی چین و مغولستان هستیم. جمهوری خلق چین همون کمونیستایی که حاکمای جدید چین بودن. حسابی شاکی شدن و گفتن بیخود. خودت هم مال چین هستی.
دخالت آمریکا در مسائل تایوان و چین
خب از اینجا ببعدش آمریکا وارد بازی میشه. از همون وقتی که اینا جدا شدن آمریکا طرف جدایی طلبای تایوانی رو گرفت. اصلا تایوان به پشتوانه آمریکا تا سال 1971 تو سازمان ملل نماینده داشت. آمریکا لابی کرد و فشار آورد که بیارتش تو شورای امنیت اما یه قطعنامه تو مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد به شماره ۲۷۵۸ که رسما نماینده تایوان از سازمان ملل اخراج شد و صدنلیشو دادن به چین.دقت دارید که این قطعنامه تو شورای عمومی تصویب شده واسه همین با اینکه آمریکا مخالفش بوده ولی نمیتونسته وتو کنه. توی این قطعنامه هم میگه با توجه به اینکه چین جزو پنج عضو اصلی شورای امنیته، ما تمام حقوق رو به جمهوری خلق چین میدیم و گفت که نمایندگان چیانک کای شک که رئیس جمهور تایوان بود، سریع از سازمان ملل باید خارج بشن. چینم شروع کرد به فشار اوردن، که دوباره رسما تایوان رو به خودش الحاق کنه. گفت حالا از مناطق کوچیکتری که اونا هم جدا از چین بودن مثل ماکاؤ و هنگ کنگ شروع کنم. توی سال 1997 هنگ کنک رو وصل کرد به خودش و سال 1999 ماکائو رو وصل کرد و هی هم امیداوار تر میشد که دیگه کار تمومه. سال 2000 یه اتفاق مهم تو تایوان افتاد. انتخابات برگزار شد ، از حزب دموکراتیک مترقی با کسب ۷۱ درصد آرا، شد رئیس جمهور تایوان و اینا دیگه ناسیونالیست نبودن و خب بعد از 50 سال کار ناسیونالیستا تو تایوان تمام شد و چین داشت با دمش بشکن میزد که سال 2002 چن شویی بیان، یه سخنرانی تند کرد که چین و تایوان دو کشور جدا از هم هستن و کی گفته ما جزو چین هستیم و اصلا یه همه‌پرسی‌ای برگذار میکنیم و بعدش هم جشن استقلال میگیریم. همه چیز آماده شد برای جشن همه پرسی که یه روز قبلش یعنی ۲۰ مارس ۲۰۰۴، یه نفر، سعی میکنه آنته لو معاون رئیس جمهور رو ترور کنه که موفق نمیشه ولی تایوان کارو میندازه گردن چین و میگه کار چینیا بوده که همه پرسی رو بهم بزنن. دعوا میشه سرهمه پرسی و آخر سر همه شمارش آراء به 50 درصد نمیرسه و کلا شکست میخوره.
خلاصه جنگ و دعوا بود بین چین و تایوان تا اوجش دیگه تو مارس ۲۰۰۵ که چین برداشت قانون ضد تجزیه طلبی رو تو پارلمانش تصویب کرد. بیاییم جلو تا سال 2008 که نفری به اسم «مااینگ جیو» تو تایوان اومد سرکار. بعد از 60 سال تلفنو برداشت زنگ زد به رهبر چین گفت بابا پشو بیا یه جا همو ببینیم. نوامبر 2015 بعد از 66 سال روسای تایوان و چین تو سنگاپور با هم ملاقات کردن. روابط داشت بهتر میشد که سرو کله ترامپ پیدا شد. یه مصاحبه کرد با روزنامه وال استریت ژورنال و گفت همه چیز، از جمله چین واحد، قابل مذاکره است.. آمار فروش تسلیحات که دوران هشت ساله اوباما 14 میلیارد دلار بود . زمان چهارساله ترامپ شد 18 میلیارد دلار. دست آخر هم کاری که اصلا سابقه نداشت رو کرد. تلفنو برداشت یه خوش و بشی هم با رئیس جمهور تایوان کرد. خلاصه چین حسابی شاکی شد.
دیگه اوج دخالت های آمریکا تو قضیه تایوان برمگیرده به سفر نانسی پالوسی به تایوان. سال 2022 نانسی پلوسی رئیس مجلس امریکا پاشد بدون هماهنگی با چینی که رسما تو سازمان ملل مسئول تایوانه. رفت تایوان. مثل سفر ترامپ به عراق بود که بدون هماهنگی با حکومت بلند شد رفت تو پایگاهشون تو بغداد. اینم دقیقا همینطوری بدون هیچ هماهنگی بلد شد رفت تایوان. چین واسش خیلی سنگین بود. چینم که عراق نیست. قبل از سفر هم یه حرفایی تو رسانه ها زده شده بود که یه نفر از آمریکا میخواد بره تایوان واسه همینم جین پینگ رئیس جمهور چین زنگ زده بود به بایدن گفته بود که آمریکا نباید با آتیش بازی کنه. یه خبرنگار تو کنفرانس خبری از وزیر خارجه چین سوال کرده بود که حالا اگر نانسی پلوسی اومد چی؟ اونم گفته بود اگر جرات داره بره تایوان تا ببینه چی میشه! اما خب آمریکاست دیگه. هواپیمای نانسی پلوسی تو تایوان فرود اومد و نانسی پلوسی پایین پله های هواپیما گفت: هدف ما از این سفر اینه که نشون بدیم از دموکراسی پر جنب و جوش تو تایوان حمایت می کنیم. چین هواپیماهای نظامی خودشو بلند کرد و شروع کرد به رزمایش نظامی اطراف و روی هوای تایوان. چند مرحله رزمایش برگذار کرد که میگن اصلا شبیه سازی جنگ احتمالی با تایوان بود. یه جاهایی رسما وارد مرزهای آبی تایوان شد.
خب حالا همه این حرفا رو زدیم. چرا تایوان برای چین و آمریکا مهمه؟
چرا تایوان برای چین اهمیت دارد؟
اول بگیم چرا برای چین مهمه.
الان تایوان بزرگترین تولید کننده تراشه های الکترونیکی توی دنیاست. آمارا میگه تا سال 2021 42 درصد از کل صادرات تایوان به چینه و عمده این صادرات مربوط میشه به قطعات الکترونیکی. میزان صادرات تایوان به چین تو سال 2022: 120 میلیارد دلاره. یعنی چین و تایوان حداقل تا یک دهه آینده یه شدت وابسته بهم هستن.البته تو یه سال دو درصد وابستگیشون کم شده ولی خب هنوزم 40 درصد وابسته بهم هستن. یعنی دقت کنید میگن تایوان به جهت اقتصادی بشدت وابسته به چینه و از به جهت امنیتی وابسته به آمریکاست. از اونطرف هم تایوان داره سعی میکنه کمبود بازار چین رو با بازار آمریکا جبران کنه. یعنی صادرات تایوان به آمریکا تو سال 2021 14 درصد بوده و یه سال بعدش اونم یه درصد بالاتر برده.
اینم نمودار صادرات تایوان به کشورهای مختلف تو 5 سال گذشته. که اولیش چینه و بعدیش آمریکا.
یه دلیل دیگه ای که برای چین مهمه اینه که اینجا شده حیاط خلوت رقبا و دشمناش . کشورای غربی و آمریکا میرن،میان.از همه مهم تر چین میگه بابا این خاک منه تو سازمان ملل ثبته خب من اگر دست بردارم از ش یه ضعفه.
تایوان چرا بیشتر علاقه به آمریکا داره؟ یخردش بخاطر اینکه خب میبینه من چی کم دارم از مسائل کشورداری؟ اقتصادم که خوبه. مردم هم که راضی هستن. اما خب چین دست از سرم بر نمیداره . منم که نمیتونم باهاش دربیوفتفم. تایوان هفدهمین قدرت نظامی دنیاست. چین دومین قدرت نظامی. قدرت نظامی جفتشون رو ببینیم….
تنها راهش چیه؟ اینه که وایسه طرف آمریکا.
چرا تایوان برای آمریکا اهمیت دارد؟
خب حالا چرا تایوان برای آمریکا مهمه؟
اولیش که اقتصادیه. صادرات اسلحه آمریکا به تایوان تو دولت های مختلف:
جورج بوش: تو دوتا دولتش 16 میلیارد دلار
باریک اوباما: تو دو دولتش 14 میلیارد دلار
ترامپ: تو یه دولتش 18 میلیارد دلار که رکوردزده
جو بایدن: در این سالای که گذشته از دولتش حدود 3.5 میلیارد دلار صادرات اسلحه به تایوان داشته.
و خب بعد از این همه توضیح فکر نکنم متوجه نشده باشید که لامصب ماجرا برمیگرده به فشار به چین.
یادمون باشه که آمریکا تو سال ۱۹۷۹ رسماً با یه علامیه مشترک با پکن، رسما چین واحد رو قبول کرده بود. همون موقع ها هم روابط دیپلماتیکشو با تایوان قطع کرده بود، اما خب فکر نمیکرد که چین اینقدر گندگی کنه. مجبور باشه یه انبار تسلیحات کنار گوش چین راه بندازه.
تایوان هم البته کم کخ نمیریزه. سر قضیه جنگ اوکراین از دولت کیف حمایت کرد. تو قصه تحریم ها هم روسیه رو تحریم کرد. چینم باز خیلی ناراحت شد.
خلاصه تایوان رو کاغذ واسه چینه ولی رو زمین مستقله. به جهت اقتصادی هم وابسته به چینه ولی به جهت امنیتی وابسته به آمریکاست.
ما هم نه سر پیازیم نه ته پیاز.
فقط بدونید آمریکا نه تنها اینور دنیا بلکه اونور دنیا هم مراقب دموکراسیه!
لینک ویدیو در یوتیوب:
