انفجار نورداستریم؛ آمریکا چطور آلمان را قربانی کرد؟

سرباز روح الله رضوی به ماجرای انفجار خط لوله گازی

تاریخ: فروردین 10, 1402

در این ویدیو سرباز روح الله رضوی به ماجرای انفجار خط لوله گازی روسیه به آلمان در نخستین روزهای پاییزی که گذشت پرداخته است؛ انفجاری که با وجود گذشت ماه‌ها و تشکیل تیم تحقیقات و پیگیری‌های بین‌المللی، هنوز گزارشی رسمی در مورد مجریان آن منتشر نشده است اما گزارشات غیررسمی و بررسی جوانب این اتفاق، تقریبا همه چیز را روشن ساخته

نورد استریم

تو اوایل مهرماه سال 1401 تصاویری از سطح دریای بالتیک منتشر شد که نشون میداد حجم قابل توجهی از گاز به سطح دریا اومده و در حال انتشاره. دریای بالتیک کجاست؟ اینجا درست وسط کشورهای نروژ و دانمارک و آلمان و فنلاند و روسیه و لهستان و چند تا کشور کوچیک دیگه. کمی بعد این تیتر سرخط خبرگزاری های اصلی دنیا شد: خط لوله گازی نورد استریم نزدیک جزیره بورن هولم در دریای بالتیک منفجر شد! و هنوز جوهر تیتر خشک نشده بود که همه قدرت های بزرگ دنیا شروع کردند متهم کردن همدیگه! اما این خط لوله گازی برای چی مهم بود و انفجار کار کی بود؟

+++

نورد استریم اسم یه خط لوله گازی کف دریای بالتیک هست که گاز روسیه رو توی 1224 کیلومتر مسیر خط لوله، به شمال آلمان میرسونه. این خط لوله می تونه سالانه 50 میلیارد متر مکعب گاز روسیه رو اقلا واسه 50 سال از دروازه آلمان به اروپا صادر بکنه. پروژه نورد استریم دو فاز موازی هم داره و هر کدوم هم شامل دو تا مسیر لوله میشه. نورد استریم یک سال 2011 شروع به کار کرد و نورد استریم دو هم حدود ده سال بعد توی سپتامبر 2021 تکمیل شد اما وارد مدار انتقال گاز نشد.

مالک نورد استریم یه کنسرسیوم متشکل از پنج تا شرکت هست. گس پروم که در واقع بزرگترین شرکت دولتی روسیه تو حوزه گاز هست مالک 51 درصد سهام پروژه هست و 49 درصد باقی مونده هم بین چهار تا شرکت اروپایی تقسیم میشه: یعنی وینترشَل، E.ON، Gasunie و engie.

انتقال گاز به آلمان از طریق خط نورد استریم یک تا آگوست سال 2022 (اوایل شهریور 1401) ادامه داشت اما بخاطر بالا گرفتن تنش بین روسیه و اروپا سر جنگ اوکراین، موسکو گاز خط نورد استریم یک رو اواخر آگوست قطع کرد.

چند هفته بعد تو تاریخ 26 سپتامبر 2022 (4 مهر 1401) خط لوله نورد استریم بخاطر یه انفجار آسیب می بینه. از چهار لوله انتقال گاز ۳ تاشون بواسطه انفجاری که معلوم نبود کار کیه از کار می افته و علی رغم قطع بودن جریان گاز، گاز متان موجود تو لوله به بیرون نشست میکنه و روی سطح دریای بالتیک ظاهر میشه.

+++

غربی ها از همون ابتدا انگشت اتهام رو سمت روسیه می گیرن و مدعی میشن که بخاطر فشار به اروپا خط لوله گازی نورد استریم رو منفجر کرده اما روس ها این اتهام رو رد می کنن و میگن کار ما نبوده و در مقابل نیروی دریایی ارتش انگلیس رو متهم به این انفجار می کنن. اونا هم میگن که کار ما نبوده.

بعد این سوال مطرح میشه که وقتی روسیه می‌تونه شیر گاز رو ببنده و جلوی انتقال گاز رو به اروپا بگیره اساسا چه ضرورتی داره که خط لوله ای که خودش سرمایه گذاری کرده و مالک 51 درصدش هم هست رو منفجر بکنه؟ روسیه هم اعلام کرد که تصمیم داره این خط لوله رو بازسازی و تعمیر بکنه اما این کار یک سال زمان می بره و هنوز سوئد اجازه واسه دسترسی به محل وقوع حادثه رو نداده. از اینجا ببعد کم کم انگشت اتهام رفت سمت آمریکایی ها اما خوب مساله به این سادگی نبود.

چرایی انفجار نورد استریم

سوال اول اینکه نورداستریم2 که هنوز فعال نشده بوده و گازی منتقل نمی کرد، نورد استریم1 هم که از قبل انتقال گازش قطع شده بود؛ پس برای چی باید آمریکا اون رو منفجر می کرد؟

سوال دوم اینکه ۴۹ درصد مالکیت این خط منحصربفرد گازی که با هزینه های زیادی کف دریای بالتیک احداث شده برای شریک های آمریکا علی الخصوص آلمان بوده و چرا آمریکا باید چنین ضرر و ضربه ای به آلمان بزنه؟

سوال سوم اینکه اصلا آمریکا چطوری می‌تونسته همچین عملیاتی رو توی دریای بالتیک کنار گوش روسیه و آلمان و نروژ و سوئد انجام بده؟

سوئد که انفجار توی حوزه انحصاری اقتصادیش اتفاق افتاده بود یه تیم تحقیقات شکل میده و شروع به بررسی ماجرا می کنه اما با گذشت چند ماه تیم تحقیقات سوئدی پاسخی ارائه نمی‌کنه و ماجرای نورد استریم تو هاله‌ای از ابهام باقی می مونه. تا اینکه یه خبرنگار آمریکایی معروف بنام سیمور هرش تو ۱۰ فوریه ۲۰۲۳ یعنی 21 بهمن 1401 توی وبلاگ شخصیش مقاله‌ای رو منتشر می‌کنه که توش مدعی میشه انفجار خط لوله گازی نورداستریم کار ایالات متحده امریکا بوده و برای اولین بار جزییاتی رو مطرح می کنه که به همه سوالات مربوط به انفجار نورد استریم جواب می دادند. اما سیمور هرش کیه؟

+++

هرش خبرنگاریه که از زمان جنگ ویتنام اسمش توی روزنامه نگاری تحقیقی سر زبون‌ها افتاده و پرونده‌های مختلفی رو فاش کرده که اولینش پرونده کشتار روستای می لای ویتنام توسط سربازای آمریکایی و بعد مخفی کاری ارتش آمریکا بوده که اگه خدا خواست یه روز در موردش حرف میزنم. هرش بخاطر اون گزارشش جایزه خبرنگاری پلیتزر (Pulitzer) رو تو سال 1970 میگیره. بعدترش هرش رسوایی واترگیت رو برای روزنامه نیویورک تایمز گزارش میکنه. دو دهه بعد هرش تو سال 2004 ماجرای شکنجه‌های زندان مخوف ابوغریب رو توی نشریه نیویورکر منتشر می‌کنه و جزییات اون جنایت آمریکایی‌ها رو به دنیا مخابره می‌کنه. اما با همه این سابقه، گزارشی که هرش در مورد ماجرای انفجار نورداستریم منتشر کرد رو همه حتی جاهاییکه کارهای قبلی اون رو منتشر کرده بودند، سانسور کردند و هرش اون رو توی وبلاگ شخصی خودش گذاشت. حالا داستان انفجار خط لوله نورد استریم به روایت سیمور هرش چطوری اتفاق افتاده؟

+++

از اینجا حرفای هرش رو برای شما نقل می کنم پس گیومه باز:

دسامبر سال 2021 یعنی دو ماه قبل از حمله روسیه به اوکراین جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی بایدن رئیس جمهور آمریکا) یه جلسه ویژه رو توی یه ساختمون نزدیک کاخ سفید با حضور نمایندگانی از نهادهای نظامی امنیتی آمریکا برگزار میکنه که موضوعش این بود که چطوری میشه جواب تهدیدات روسیه رو داد.

جیک سالیوان به اعضای جلسه میگه که رییس جمهوری دنبال یه اقدام عملی غیر قابل بازگشت علیه روسیه هست و اون اقدام عملی غیر قابل بازگشت تخریب خط لوله نورد استریم هست.

متعاقب این جلسه قرار میشه تا یه گروه از غواص های ویژه ارتش آمریکا که توی مرکز پاناماسیتی ارتش آمریکا مستقر بودند برای یه عملیات مخفیانه غواصی به عمق دریا و کارگزاری مواد منفجره بکار گرفته بشن و سازمان سیا هم بره امکان انجام عملیات رو بررسی کنه.

این اتفاق یه بار قبلا تو سال 1971 رخ داده بود و آمریکایی ها متوجه یه خط مخابراتی شوروی تو کف دریای آخوتسک (Okhotsk) شده بودند و تونستند با استفاده از همین غواص های ویژه مركز نیروی دریایی پاناماسیتی به عمق دریای سرد آخوتسک نفوذ کنند و کنار این خط مخابراتی یه دستگاه شنود کار بذارن و تا 10 سال گفتگوهای سری شوروی رو شنود کنند.

سازمان سیا تو ژانویه 2022 به جیک سالیوان جواب میده که انجام این عملیات ممکن و شدنیه و میشه خط لوله نورد استریم رو منفجر کرد.

نروژ بهترین مکان برای پشتیبانی اجرای عملیات بود برای اینکه هم توی محدود دریایی بالتیک قرار داشت و هم پنتاگون سرمایه گذاری زیادی توی نوروژ انجام داده بود و پایگاه های نظامی متعددی هم توی این کشور داشت. رییس کنونی ناتو Jens Stoltenberg کسی هست که شدیدا گرایشات ضد کمونیستی داشته و قبلا نخست وزیر نروژ بوده و با کمک آمریکا به بالاترین مقام ناتو دست پیدا کرده. یکی از مهمترین کمک‌هایی که سرویس امنیتی نروژ برای این عملیات مخفیانه می‌تونست فراهم بیاره این بود که بهترین مکان و محل انفجار خط لوله رو مشخص بکنه و همینطور هم شد؛ جایی توی نزدیکی جزیره بورن هولم بعنوان بهترین محل انفجار انتخاب شد. اما هنوز یه مشکل دیگه هم وجود داشت و اونم اطلاع به طرف سوئدی و دانمارکی بود که ممکن بود بخاطر نزدیکی جغرافیایی از این عملیات بویی ببرند.

سوال مهم بعدی زمان انجام عملیات بود که نروژی ها برای این سوال هم پاسخ خوبی داشتند. ناوگان ششم آمریکا 21 سال بود که داشت توی دریای بالتیک مانور نظامی سالانه ناتو رو پشتیبانی می کرد که قرار بود توی سال جدید تو ماه ژوئن 2022 با عنوان BALTOPS 22. برگزار بشه و این بهترین زمان ممکن اجرای عملیات بود. قرار بود توی آخرین لحظات اجرای این مانور، غواص‌های پایگاه پاناماسیتی مواد منفجر سی 4 رو با یه تایمر 48 ساعته کنار خط لوله نورد استریم کار بذارند تا دو روز بعد از پایان مانور منفجر بشن. اما این بازه زمانی 48 ساعته می تونست باعث شک بشه و برای همین تصمیم گرفته شد که اجرای عملیات منوط به دستور دفتر ریاست جموری باشه که این یعنی باید امکان کنترل از راه دور این مواد منفجره کف دریا وجود می داشت و این کار به این سادگی ها نبود. پیشنهاد فنی این بود که در زمان مورد نظر، یه شناور درست در بالای محل کارگزاری مواد منفجره توسط یه هواپیما رها بشه و با استفاده از امواج صوتی، چاشنی مواد منفجره کف دریا رو با تاخیر فعال بکنه.

در نهایت مواد منفجره در زمان انجام مانور توی ماه ژوئن در کنار خطوط لوله گازی نورد استریم توی کف دریای بالتیک جا گذاری میشه و بعد توی 26 سپتامبر 2022 یه هواپیمای نیروی دریایی نروژ در اثنای یه خط پروازی مثلا عادی، شناور مخصوصی رو روی آب درست بالای محل جاگذاری مواد منفجره رها می کنه و با ارسال سیگنال باعث انفجار خط لوله نورد استریم یک و دو میشه. چند دقیقه بعد گاز متان موجود توی خط لوله به سطح آب میرسه و کل دنیا متوجه میشه که خطوط لوله نورد استریم منفجر شدند. آمریکا با کمک نروژ خط لوله نورد استریم رو منفجر می کنه.

حالا گیومه بسته و یک سوال مهم: سیمور هرش این همه جزئیات رو از کجاش در آورده؟

مقاله هرش

هرش تو مقاله‌ش میگه من این اطلاعات رو از یه منبع مطلعی بدست آوردم که اسمش رو فاش نمی‌کنم و خب مخاطب این مقاله پرسرصدای هرش حق داره بگه که چطوری باید روایت تو رو از ماجرای انفجار خط لوله نورد استریم قبول کنم؟

پاسخ به این سوال برمیگرده به یه منطق تحلیلی با عنوان: استنتاج معطوف به بهترین تبیین که توسط چالرز سندرس ریاضیدان معروف قرن بیستمی مطرح شده و حرفش اینه که وقتی قراره یه پدیده تو عالم واقعی رو تحلیل بکنی ببین کدوم پاسخ می تونه بهترین تبیین رو برای اتفاقاتی که پیرامون اون پدیده رخ داده ارائه بکنه.

الان تو ماجرای نورد استریم ما با یه واقعیت و دو تا گزاره منطقی روبرو هستیم:

اول اینکه خط لوله نورد استریم کف دریای بالتیک منفجر شده

دوم اینکه انجام این عملیات پیچیده نمی تونه کار کار یه شخص یا یه گروه باشه‌. پشت این عملیات حتما یه کشوره و اونم نه هر کشوری.

سوم اینکه کشوری که پشت این ماجراست باید انگیزه کافی واسه منفجر کردن این خط لوله داشته باشه.

حالا نکته جالب اینجاست که از زمان آغاز تحقیقات روی این پرونده توسط سوئدی‌ها، روسیه بارها از سوئد خواسته که نتایج تحقیقاتشون رو اعلام کنند و با روس‌ها به اشتراک بذارند اما سوئد تا الان از این کار سر باز زده!

اگه نتایج تحقیقات به ضرر روسیه می بودند بنظرتون تو این شرایط اروپا، سوئد تا الان ساکت می موند؟ این همون چیزیه که واشنگتن پست هم میگه و توی مقاله ی 21 دسامبر سال 2022 اعتراف می کنه که هیچ شواهد متقنی که بگه روسیه پشت این عملیات باشه وجود نداره. تازه روسیه نه تنها انگیزه ای هم برای این کار نداشته که حتی افتاد دنبال تعمیرش.

تنها پاسخی که می تونه بهترین تبیین رو نسبت به رخدادهای این چند ماهه ارائه بکنه اینه که آمریکا نورد استریم رو منفجر کرده و انگیزه‌ش هم انداختن اروپا تو یه مسیر بدون بازگشت جلوی روسیه بوده.

شاید اگه فیلمش نبود کسی باور نمی کرد که اتفاقا بلند پایه ترین مقام آمریکا به این حمله اعتراف کرده! بله سه هفته قبل از حمله روسیه به اوکراین آقای جو بایدن تو 7 فوریه 2022 بعد از دیدارش با صدر اعظم آلمان اولاف شولز، توی کنفرانس خبری در جواب یه خبرنگار اعلام میکنه که اگه روسیه به اوکراین حمله بکنه دیگه خط لوله نورد استریم 2 در کار نخواهد بود و ما تمومش می کنیم. بعد خبرنگار مجددا می پرسه آخه شما چطوری این کارو می کنید؟ کنترل پروژه دست آلمانه. بایدن جواب میده: من بهتون قول می دم که ما می‌تونیم این کارو بکنیم!

حتی بعد از عملیات تخریب هم خیلی ها از این اقدام ابراز خوشحالی کردند مثل وزیر خارجه سابق لهستان که با تصویری از حباب های گاز متان روی کف دریای بالتیک درست یک روز بعد از انفجار توییت زد: آمریکا متشکریم!

دکتر جفری سچس (Jeffrey Sachs) توی گفتگوش با کانال آن هرد (UnHerd) وقتی ازش سوال میشه که خب چرا آمریکا دست به همچین کارهایی میزنه جواب میده که:

حالا بعد این همه اتفاقات اونی که هم چوب رو خورده و هم پیاز و هم شلاق رو آلمانه.

سند و لینک مقالات و ویدیوهایی که بهش اشاره کردم توی کپشن هست. ما رو دنبال کنید به دوستان تون معرفی کنید و نقد و نظرم فراموش نکنید. اسکرین شات برای شماست.